Pedro Cabodevillak aipatzen zuen bezala, Erromantzatua iparraldean Idokorri eta Illon mendilerroek mugatzen dute, eta hegoaldean Leirek. Pirinioetako eta Mediterraneoko paisaiaren arteko trantsizio-eremua da. Paisaia berezia du: tufarroa, erraz higatutako harri margotuen edo buztintsuen eremua, lur perlatuko sakanak eratzen dituena.
Ezezaguna eta ia ahaztua, arroilak bezalako paisaia ikusgarriez gain, ondarearen bitxi txikiak gordetzen ditu: megalitoak, ermitak, erretaulak
Bi dira Erromantzatua haranetik igarotzen diren abelbideak, Roncalesa eta Salacenca, eta biak lotzen dituen T-17 trabesa.
Leku horiek guztiak gure ondarearen parte dira eta oso garrantzitsuak dira, baina ez digute gure kultura-ondarerik garrantzitsuena, ondare immateriala, ahaztu behar belaunaldiz belaunaldi transmititu den altxor ukiezin hori, zeinaren bidez komunitate gisa aitortzen baikara. Memoria hori ez galtzeko eta kontserbazioa eta transmisioa bermatzeko, Udala «Erromantzatuko Ondare Immateriala Biltzeko Proiektuan» inplikatu da. 2021. urtean zehar, 9 pertsonak parte hartu dute proiektu honetan, adin handikoak eta askotariko bizi-esperientziak dituztenak, guztien artean XX. mendearen hasierako Erromantzatuaren bizitza berreraikitzeko, azken hamarkadetan mundua eraldatu duten aldaketa teknologiko handien aurrekoa. 9 pertsona horiek kontatu digute nola bizi ziren, nolakoak ziren beren etxeak eta familiak, zer jaten zuten, nola ospatzen zituzten jaiotzak eta ezkontzak, nola ohoratzen zuten heriotza, zein ofizio — horietako batzuk desagertuak — ateratzen zituzten bizimodua eta nola dibertitzen ziren jaietan, zein kanturekin, zein dantzekin…Bisitatzen ari zaren webgune hau (http://urraulekia.eus/) pertsona horiei egindako elkarrizketen emaitza da. Horri 2007an Alfredo Cabodevillari egindakoa gehitu behar diogu. Funtsezko urratsa da Erromantzatuko Artxibo ez-materialaren proiektu honetan, gure adineko pertsonek gordetzen zuten jakintza-emari horren guztiaren transmisioa, oso aberatsa baita oroimenean. Benetako altxorra, gure ondarerik aberatsena, guztien artean haranari eskuzabaltasunez eman diotena. Eskerrik asko guztioi. Eta, batez ere, eskerrik asko Erromantzatuko herritar guztioi proiektu hau aurrera eramateagatik.
