Hasierako proiektua Sustrai Mintegiak elkarteak antolatu zuen, eta Oltza Zendeako eta Etxauri Haraneko udalen laguntza izan zuen, 2030 Tokiko Agendaren jardueren barruan.
2022an saskigintzako tailer bat egin zen (25 parte-hartzaile). Bi zati izan zituen:
1. SUSTRAIko Txema Oderizek (Echarri Etxarriko alkatea) sartutako lehen sarrera-saioa, Javier Asensiok (landako eta ijitoen tradizioaren biltzailea) emana. Saio horretan, María Hernández Giménez eta haren senarra Fortunato aurkeztu ziren, haien artisautza jarduera azaldu zen eta bertaratutakoengana hurbildu zen ijitoen kulturara.
2. Saskigintza zumez ikasteko lau orduko hiru saio. María Hernández Giménez andreak eman zituen, eta bere ezagutzak eskaini zizkigun (hainbat landarerekin ehuntzeko teknikak, landare-materialen bilketa, saskigintzan erabilitako espezie botanikoak).
Testuinguru horretan, María Hernández Giménez andreak saskigintzari buruz emandako testigantza jasotzea erabaki zen. Labrit Ondareak Mariaren Vitagrama egitea proposatu zuen. Proposamen horrek hiru zati ditu:
-Mariaren memoria jasotzea (3 orduko bizitzaren historia, metodologia antropologikoaren bidez ikus-entzunezko formatuan jasoa).
-Elkarrizketatik ateratako bizitza baten pasarteak, gertakari eta gai zehatzei buruzko lokalizazioa ahalbidetzen dutenak.
-Argazki interpretatuak.
María Hernández Jiménez (1951/03/23). Monegro (Kantabria). Kantabrian jaio arren, Maria modu ibiltarian hazi zen, batez ere Lizarraldeko herrietan. Bai aita Domingo, bai ama Aniana, zumezko saskigintzan aritzen ziren familietatik zetozen, eta Mariak haiengandik ikasi zuen oraindik ere lanbide hori, orain arte nekaezina izan den Fortunato Abajo senarraren laguntzarekin. Maria, ijitoa eta saskigilea, gremio hau osatzen duten azken pertsonetako bat da, sedentarizazioaren aurreko ijito herriaren bizimodu bereizgarriaren azken aztarnen lekuko izateaz gain.
